14 Shkurt 2025

Një kërkues me detektor metali ka zbuluar së fundmi një thesar me më shumë se 100 monedha ari dhe argjendi të varrosura nën tokë në Holandë, çka ka shtyrë arkeologët të hetojnë më tej vendin e zbulimit. Megjithatë, duke ditur tani arsyen e fshehjes së këtyre monedhave, ndoshta arkeologët duhet t’i kishin lënë të paprekura.

Sipas një studimi të ri të publikuar në Medieval Archaeology, monedhat, të cilat qëndruan të groposura për 1300 vjet në Holandë, ishin ndoshta të përdorura në rite kulti. Për më tepër, përreth vendit të gjetjes, arkeologët zbuluan mbetjet e një vendi kulti në natyrë të hapur, që daton në shekullin e shtatë. Është shumë e mundur që thesari i monedhave të ketë qenë një formë e njohur si “paratë e djallit”, një lloj ofrimi që ishte i zakonshëm në vendet e kulteve pagane.

Zbulimi u bë pranë Hezingenit, një fshat i vogël afër kufirit të Holandës me Gjermaninë. Monedhat datojnë rreth vitit 700 pas Krishtit, duke përfshirë disa gjetje të rralla nga prerjet monetare të Perandorisë Franke, dhe u zbuluan bashkë me bizhuteri metalike gjatë viteve 2020 dhe 2021.

Disa shenja i ndihmuan arkeologët të konfirmonin se vendi ku u gjetën monedhat kishte qenë dikur një qendër kulti. Ata zbuluan rreshta me shtylla druri, prova të një ndërtese të madhe pranë një kryqëzimi të rrugëve të lashta, mbetje të sakrificave të kafshëve dhe më shumë. Gjithashtu, studiuesit përcaktuan se monedhat e arta dhe bizhuteritë ishin vendosur aty në intervale kohore gjatë një periudhe prej 100 vjetësh, të ndërthurura me sakrificat e kafshëve, duke e bërë të qartë se vendi ishte përdorur për rite sakrifikimi për perënditë pagane.

Arkeologët, të udhëhequr nga Jan-Willem de Kort nga Agjencia e Trashëgimisë Kulturore të Holandës, gjetën gjithashtu shenja të një strukture të vjetër, ndoshta nga shekulli i gjashtë, si dhe 17 vrima shtyllash druri që ishin të orientuara sipas ekuinokseve të pranverës dhe vjeshtës, duke e lidhur vendin me ritualet sezonale të korrjes.

“Vendi i kultit ka të ngjarë të ketë qenë i lidhur me një vendbanim të afërt me status të lartë, që kishte një shtëpi kulti ose ndërtesë ceremoniale të rrethuar,” shkruajnë autorët e studimit. “Ofrimet mund të kenë qenë të lidhura me ritualet e pjellorisë, pasi shtyllat ishin të orientuara sipas lindjes dhe perëndimit të diellit gjatë ekuinokseve të pranverës dhe vjeshtës.”

Në total, monedhat e arta dhe të argjendta u zbuluan në tri zona të ndryshme. Një vend kishte një monedhë të vetme ari, ndërsa një tjetër kishte 24 monedha të plota ose të fragmentuara, së bashku me bizhuteri ari dhe argjendi. Zona e tretë përmbante gjithashtu monedha ari dhe bizhuteri. “Mendoj se ky vend kulti është përdorur kryesisht nga elitat vendase për të theksuar statusin e tyre, dhe sigurisht, këtë e bën më së miri me objekte të vlefshme,” tha de Kort, sipas Phys.org. “Gjetjet në vendet e tjera të kultit ndoshta janë më shumë rezultat i ofrimeve personale dhe për këtë arsye janë më pak të vlefshme.”

Përdorimi i këtij vendi nga elitat dhe periudha e tij kohore ngre pyetje në lidhje me përhapjen e Krishterimit në rajon. Sipas studimit, përdorimi i vendit u ndërpre në shekullin e shtatë, më herët sesa përhapja e Krishterimit në atë zonë, duke i bërë studiuesit të sugjerojnë se udhëheqësit e vendbanimit mund të jenë konvertuar në krishterim më shpejt se të tjerët.

Sipas teksteve të misionarëve të hershëm, për të kthyer grupet para-kristiane në Krishterim, ata duhej të ndalonin adhurimin e perëndive pagane dhe të braktisnin sakrificat me të ashtuquajturat “paratë e djallit.”

Meqenëse Hezingeni u braktis nga fillimi i shekullit të tetë, kur Krishterimi filloi të përhapej, autorët e studimit sugjerojnë se liderët e vendit, të pasur, siç tregohet nga vlera e monedhave dhe bizhuterive, ishin ndër të parët në rajon që kaluan në Krishterim.